Uściślając, chodzi nam raczej o podrodzinę sokołów wchodzącej w skład rodziny sokołowatych. Ma ona jeszcze drugą podrodzinę – trębaczy – której reprezentanci są z reguły mniejsze od sokołów i dysponują mocarniejszymi szponami. Niemniej nie występują w Polsce, dlatego zwracamy uwagę wyłącznie w kierunku ptaków z podrodziny sokołów. O jakiego to sokoła może chodzić?

Sokoły to ptaki wyłącznie drapieżne, które aktywnie polują, bardzo rzadko żywią się padliną. Nie budują też gniazd, zamiast tego zamieszkują szczeliny w skałach, budynkach bądź gniazda wybudowane przez inne ptaki. Są mniejsze od jastrzębiowatych, ale stosunkowo niewielkie rozmiary nadrabiają dynamiką lotu i bystrym wzrokiem. Z wielkiej wysokości potrafią dojrzeć niewielką ofiarę – zwykle drobnego kręgowca lądowego, choć zdarzają się też w jadłospisie większe owady chwytane w locie. Podczas lotu manewrują stosunkowo krótkimi skrzydłami, nieraaz są w stanie osiągać prędkość ponad 300 kilometrów na godzinę.

W Polsce lęgują cztery gatunki z rodziny sokołów. Najliczniej spośród nich reprezentowane są pustułki – należą też do najmniejszych. Jeżeli pojawia się pytanie o ptaka z rodziny sokołów, to rzadko chodzi o sokoła wędrownego, a zwykle właśnie o pustułkę. Można je spotkać w wielu różnych miejscach. Często unoszą się, jak gdyby zastygając w ruchu, nad polem czy łąką. To znak, że właśnie wypatrują zdobyczy. Co ciekawe, pospolicie gniazdują w miastach, także tych największych.

Kolejnym pod względem wielkości sokołem w Polsce, który zostaje w niej na wiosnę i lato, jest kobuz. Ma on dłuższe skrzydła, które wprawione w ruch wyglądają jak gdyby należały do jerzyka. Zresztą kobuz jest aż tak sprawnym łowczym, że jest go w stanie upolować!

Ubarwieniem i sylwetką w locie (choć masywniejszą) przypomina go wspomniany już sokół wędrowny, najszybszy spośród nich wszystkich i rzadko spotykany w kraju. Nieco od niego większy – i rzadszy – jest raróg, czyli czwarty i ostatni sokół, jaki składa jaja w naszej pięknej ojczyźnie.