Koło nie należy do takich konstrukcji w stylu żarówki czy lampy naftowej, których wynalezienie śmiało przypisuje się jednej, góra dwóm osobom. Tutaj nowatorzy gubią się w czeluści dziejów. Należy zatem przypuszczać, że na wynalazek złożyło się wielu anonimowych ludzi, którzy przez stulecia pojęli ideę koła, następnie wcielili ją w życie.

Koło z wykopalisk

Najstarsze koło oczywiście wydarte zostało ziemi podczas prac archeologicznych. Powstało jakieś 5 i pół tysiąca lat temu w Mezopotamii, czyli ziemiach leżących w dorzeczu Eufratu i Tygrysu.Ludy, które je zamieszkiwały, były wysoko rozwinięte pod wieloma względami, stamtąd też pochodzą starożytne dzieła sztuki czy mity, którymi inspirowało się młodsze kultury. Jeśli chodzi o odnalezione koło – żeby było ciekawiej – nie służyło ono do transportu, lecz było kołem garncarskim.

Uważa się, że koło wykorzystane do przewożenia rzeczy bądź ludzi zostało opracowane przez starożytnych Greków. Ludzkość już opuściła neolit i wchodziła w bardziej zaawansowaną epokę brązu. Znane są na przykład egzemplarze jednokołowych taczek czy też wózków oraz rydwanów – te ostatnie wykorzystywane były m.in. podczas zawodów sportowych. Warto zaznaczyć, że koło samo w sobie nie było funkcjonalne – dopiero w połączeniu z osią stanowiło przydatny wynalazek.

Waza z Bronocic

O upowszechnieniu koła na Bliskim Wschodzie, ale także dzisiejszej Europie Wschodniej świadczą nie tylko odkryte koła bądź inne elementy z nimi powiązane, lecz również rysunki spotykane na rzeczach, na przykład wazach. Najstarszym znaleziskiem archeologicznym, na którym są przedstawione urządzenia z kołami, jest waza z Bronocic. Stanowi ona zabytek muzealny światowej rangi.